Brabant Cloud heeft zich gecommitteerd aan de Nationale Strategie Digitaal Erfgoed. De Nationale Strategie Digitaal Erfgoed is niet alleen een strategie voor digitalisering, het is vooral ook een strategie voor samenwerking. Hierin zijn verschillende afspraken gemaakt om erfgoed digitaal houdbaar, bruikbaar en zichtbaar te maken.
De Nationale Strategie stelt onder andere als voorwaarde aan systemen dat deze collectie-informatie kunnen publiceren op basis van duurzame identifier, ook wel URI’s genoemd. Ook Brabant Cloud moet daarom een stap zetten.
Digitale duurzaamheid
Digitale duurzaamheid is de houdbaarheid en bruikbaarheid van digitale gegevens op de langere termijn. Digitale duurzaamheid is geen vanzelfsprekendheid. Vaak denken instellingen nog niet actief na over de digitale duurzaamheid van hun collecties. Daartegenover staat dat er met het gebruik van bijvoorbeeld zuurvrije zakjes wel goed wordt nagedacht over de fysieke duurzaamheid van objecten.
De groei van het aantal digitale bestanden vraagt echter om net zoveel aandacht voor de digitale duurzaamheid. Oude gegevensdragers zijn vaak al moeilijk uit te lezen, oude software werkt vaak niet meer en oude apparaten doen het vaak niet meer. Dit zorgt voor problemen bij de duurzaamheid van bestanden. Maar ook online opgeslagen bestanden hebben een beperkte duurzaamheid. Hierbij moet je onder andere denken aan linkrot: links naar webpagina’s die verwijzen naar een niet meer bestaande pagina.
Een 404-melding verschijnt wanneer de pagina waar je naartoe verwijst niet langer bestaat. De link ging dus ooit naar een pagina, maar deze is niet langer online. (Bron: Erfgoed Brabant)
Binnen de Brabant Cloud infrastructuur willen we deze linkrot voorkomen. Het door de tijd heen kunnen vinden en identificeren van digitaal erfgoed is essentieel voor duurzame toegankelijkheid. Brabant Cloud wil toekomstbestendig zijn en data op een duurzame manier vastleggen voor volgende generaties.
Duurzame identifiers
Een duurzame identifier is een onveranderlijk webadres waarmee informatie uniek geïdentificeerd wordt, ongeacht waar die informatie is gepubliceerd. Als het webadres waar die informatie gepubliceerd staat wordt aangepast, dan wijzigt ook de verwijzing achter de duurzame identifier. Dat gaat echter niet automatisch. Je kunt duurzame identifiers zelf regelen of je kunt deze identifiers afnemen bij organisaties die deze aanbieden. Zij zorgen ervoor dat de identifiers in de lucht blijven. Je geeft als instelling wel de wijzigingen door. Bijvoorbeeld in de naam van de organisatie of de domeinnaam waarop de informatie van de organisatie te vinden is.
De indeling van een duurzame identifier. In dit geval een identifier die is uitgegeven door de ARK-alliance. (Bron: Sjors de Valk)
Een URI is altijd opgebouwd op dezelfde manier.
- Vast begin: een algemene naam die generiek is.
- Organisatie-ID: de code die verwijst naar de instelling die de code aanvraagt. Dit is dus de bronhouder.
- UUID / ID van het ding: een uniek nummer dat bij het specifieke ding (webpagina, record) hoort dat je beschrijft.
Deze opbouw zorgt ervoor dat de duurzame identifier onafhankelijk is van de naam die een organisatie zichzelf geeft of de naam die aan een bepaald object gegeven wordt. De ID’s die gebruikt worden zijn namelijk unieke cijfercode’s die verwijzen naar de naam, ongeacht wat die naam is. Deze cijfercode’s hoeven dus nooit aangepast te worden.
Wat betekent dit voor Brabant Cloud?
Brabant Cloud maakt nog geen gebruik van duurzame identifiers. De leveranciers van onze applicaties kennen eigen identifiers toe, maar die zijn op dit moment nog niet duurzaam. We willen wel gebruik gaan maken van duurzame identifiers, maar weten nog niet precies op welke manier. Het is niet nodig om een eigen infrastructuur te gaan ontwikkelen, omdat er voldoende goede aanbieders hiervoor zijn. We overwegen op dit moment om aan de slag te gaan met de identifiers van de ARK Alliance. Daar hebben we al ervaring mee, omdat we deze ook gebruiken voor de termenlijst Brabantse gebouwen.
Zogenaamde ARKs worden uitgegeven door de ARK Alliance. (Bron: ARK Alliance)
Brabant Cloud is nu bezig met het opstellen van de strategie voor het omgaan met duurzame identifiers. Als deze is vastgesteld kunnen we de aanpassingen in onze infrastructuur door laten voeren. Voor deelnemers zijn hier geen extra kosten aan verbonden. Het is een belangrijk onderdeel van de infrastructuur en maakt deel uit van de diensten die Brabant Cloud aanbiedt.
Wat betekent dit voor jouw organisatie?
Zodra we duurzame identifiers hebben geïntegreerd in de infrastructuur van Brabant Cloud, is het probleem van kapotte links nog niet direct opgelost. Het vraagt ook iets van de erfgoedinstellingen. De instelling is zelf verantwoordelijk voor het aanvragen van een organisatie-ID bij de Ark Alliance. Dit doe je eenmalig en deze voeren wij in in Memorix Maior. Op basis daarvan worden URI’s automatisch gegenereerd voor alle records én alle bestanden.
De instelling moet hun organisatie-ID daarna zelf beheren bij de Ark Alliance door eventuele veranderingen aan het webadres door te geven. Als team Brabant Cloud kunnen we de instellingen hierin begeleiden. Zo zorgen we samen dat de duurzame identifiers ook goed blijven werken. Bovendien zit je op deze manier niet vast aan Brabant Cloud, maar kun je de URI’s meenemen als je overstapt naar een andere leverancier.
Dit maakt het wel een organisatorisch vraagstuk voor instellingen. Als je het belangrijk vindt dat alles in de toekomst bereikbaar is, dan moet je hier beleid op maken en zorgen dat collega’s hier in meegenomen worden. Het moet geborgd zijn in je organisatie.
In de loop van 2024 willen we beginnen met de implementatie van de duurzame identifier strategie in Brabant Cloud. Op de deelnemersdag van 2024 zal er een update volgen.
Bekijk de hele sessie in de onderstaande video
Handige links en documenten
- Een download van de presentatie van Cris Kremers.
- Een download van de presentatie van Sjors de Valk.
Als je vragen hebt over deze cursus of de wijzigingen kun je die stellen via onze helpdesk op helpdesk@brabantcloud.nl.